Moet de (lokale) overheid financieel bijspringen bij de Formule 1 in Zandvoort?

Even terug naar het begin. Welke kosten komen er bij kijken en hoe worden deze betaald?

Formula One Group

De Formula One Group heeft een monopolie op het gebied van de Formule 1 races. Eerder ging elk team apart in onderhandeling met de organisator, net als bij wielerwedstrijden. Daarop werd besloten of het team wel of niet meedeed aan een race. Na verloop van tijd leek het beter om krachten te bundelen en de rechten ineens te verkopen. Dit resulteerde erin dat, na enkele overnames, de Formula One Group (Liberty) alle rechten in handen heeft. Zandvoort betaalt dus een bedrag tussen de 25 en 30 miljoen euro aan de Formula One Group om de race te mogen organiseren. Daar komt nog bij dat er in het contract een escalator is ingebouwd. Dat houdt in dat jaarlijks het te betalen bedrag met vijf tot tien procent stijgt (Deciscio, 2017).

Sponsoring, catering en kaartverkoop

Op zich hoeft dat te betalen bedrag geen probleem te zijn als er maar genoeg inkomsten binnenkomen. Het vervelende is echter dat door de monopoliepositie van de Formula One Group de baan ‘blanco’ moet worden opgeleverd. Alle sponsoring en catering gaat via de Formula One Group. Dit houdt ook in dat alle inkomsten aan sponsoring en catering niet in de kas van de organisatie van de Grand Prix in Zandvoort vloeit, maar rechtstreeks naar de Formula One Group gaat. De organisatie krijgt alleen geld binnen door de kaartverkoop (Decisio, 2017; Rencken, D. en Janse, J., 2022). Een entreeticket voor een ongenummerde staanplaats in de duinen voor de Formule 1 in Zandvoort kostte in 2023 € 65,00 (alleen voor de kwalificatie op zaterdag). Voor tribune en zitplaatsen lopen de prijzen op tot € 620,00 (ZandfoortF1.eu). Per dag zijn er 105.000 toeschouwers geweest (NOS, 2023). Het evenement werd op vrijdag, zaterdag en zondag gehouden, waarbij op zondag de finalerace werd gereden. Er zijn dus 315.000 bezoekers geweest. Er komt dus minimaal 315.000 x € 65 = € 20.475.000 binnen. Een maximum valt niet goed uit te rekenen, omdat het aantal topplekken en minder goede plekken verschilt. Uit onderzoek naar races in België, Engeland, Canada en Australië blijkt dat verreweg de grootste groep de goedkoopste tickets koopt. De opbrengsten liggen dan ook meestal rond de € 25 miljoen (Decisio, 2017). Dit houdt in dat er wel veel inkomsten zijn, maar dit waarschijnlijk niet de kosten dekt die aan de Formula One Group moeten worden betaald. Ook zal de baan aan hun worden verhuurd en wellicht voor een iets hoger bedrag dan dat er normaal een baan kan worden gehuurd. Aan de andere kant ontstaan er natuurlijk ook onderhoudskosten aan de baan. Uiteraard kan men altijd een evenementensubsidie aanvragen bij de gemeente. Toch blijkt op andere plaatsen, zoals in België, Australië, Engeland en Canada dat de gemeente of overheid vaak moet bijspringen om het voor de organisatie überhaupt rendabel te houden. Zo boekte Spa-Francorchamps in 2013 met de Belgische Grand Prix een exploitatieverlies van bijna 5,9 miljoen euro. Elk jaar vult de Waalse overheid de verliezen op het circuit aan. In Australië de overheid zelfs tientallen miljoenen euro’s bij (Decisio, 2017).

Maatschappelijke kosten

Voor de gemeente zijn er meerdere kosten naast een bijdrage in de vorm van een subsidie aan de organisatie. Zo zijn er nogal wat kosten die door de maatschappij worden gedragen; de zogenaamde maatschappelijke kosten. Om te beginnen zijn er nogal wat ordehandhavers nodig. Er komen drommen met volk naar het ‘kleine’ Zandvoort toe. Dat moet allemaal in goede banen worden geleid. Alleen bewoners en ondernemers mogen met een ‘doorlaatbewijs’ het plaatsje in. Daar moet natuurlijk wel controle op zijn. Denk daarnaast ook aan alle politie-inzet. Dat wordt door de maatschappij betaald evenals alle andere inzet van hulpdiensten. Toch heeft de gemeente Zandvoort daar voor komend jaar iets op bedacht. Ze komen met een zogeheten ‘funtaks’. De vergunninghouder moet dit bedrag betalen, maar kan deze in de toegangsprijs van een ticket doorberekenen (NOS, 2023). Het is dus dat ‘de vervuiler’ in dit geval ook hiervoor betaalt en niet de lokale inwoner omdat deze toevallig hier woont. Daarnaast zijn er de welbekende negatieve externe effecten zoals geluidsoverlast en vervuiling (Fredline et al. 2005; S. Fairley et al. 2011). Aangezien deze moeilijk te meten zijn, laten we deze in dit verhaal buiten beschouwing.

Waarom zou de gemeente dan toch moeten bijspringen?

De gemeente zou toch bij moeten springen en wel om twee belangrijke redenen. De eerste is een stuk publiciteit en naamsbekendheid. De Waalse overheid geeft aan dat Spa-Francorchamps op het eerste gezicht niet rendabel is, maar het is wel een uithangbord. Eén keer per jaar zijn alle ogen gericht op Franchorchamps (Decisio, 2017). En laten we eerlijk zijn: wie had er voor de Olympische Spelen van 2014 ooit gehoord van het Russische Sotsji? Na de toewijzing van de Olympische Spelen en de organisatie daarvan, was de Russische plaats ineens wereldberoemd. Als gevolg van die Olympische Spelen werden er ook banden gelegd en streek ook de Formule 1 daar neer voor een periode van zeven jaar (2020). De tweede reden is dat er door bedrijven in de wijde omgeving veel verdiend wordt. Uit onderzoek van de universiteit van Breda is gebleken dat de Heineken Dutch Grand Prix van 2022 leidde tot 22,3 miljoen euro aan additionele uitgaven in Zandvoort. In de Metropool Regio Amsterdam (inclusief Zandvoort) kwamen de additionele uitgaven uit op 44,5 miljoen euro. Met additionele uitgaven worden de extra uitgaven bedoeld die gedaan zijn omdat de Formule 1 er was. Daarbij zijn factoren zoals een zonnig weekend in Zandvoort vergeleken met een normale zonnige dag daar en dus uitgesloten van deze berekeningen. Het resulteerde ook in 244 banen in Zandvoort en maar liefst 498 in de regio Amsterdam. Daarbij moet ook opgemerkt worden dat er gedurende deze race ook nog Coronamaatregelen van kracht waren en er ‘slechts’ tweederde van het maximale bezoekersaantal de Grand Prix mocht bijwonen (Zegers et al. 2022). Het is dus aannemelijk dat het dit jaar dus nog hoger uitgevallen is.

Conclusie

De gemeente zou dus eigenlijk altijd moeten bijspringen om de Formule 1 in Zandvoort te houden. Op basis van bovenstaande, kan geconcludeerd worden dat er inderdaad een aantal miljoenen geïnvesteerd moeten worden door de gemeente in de vorm van subsidie, inzet van werknemers en hulpdiensten, maar dat er bovenal veel meer wordt verdiend in de regio. Daarnaast zal het Zandvoort, naast het imago dat er al is als mooie badplaats, een enorme boost geven qua naamsbekendheid. Dat kan natuurlijk, door toename van toerisme gedurende de rest van het jaar, weer leiden tot extra inkomsten voor ondernemers en zelfs voor de gemeente via toeristenbelasting.

M.J. Siekman

Bronnenlijst:

Decisio (2017) Economische impact en haalbaarheid Formule 1 Circuit Zandvoort, Gemeente Zandvoort

Fairley, S. et al. (2011) The Formula One Australian Grand Prix: Exploring the triple bottom line. Sport Management Review 14 (2011) 141–152 Sport Management Association of Australia and New Zealand. Sports Management Review, Elsevier Ltd, pp

Fredline, L., Deery, M., & Jago, L. (2005). Host community perception of the impact of events: A comparison of different event themes in urban and regional communities. Cooperative Research Centre for Sustainable Tourism Report. Retrieved from http://catalogue.nla.gov.au/Record/3356735.

Kiran, S.D. en Polyakova, O. (2020) MEASURING THE ECONOMIC IMPACTS OF MAJOR SPORTS EVENTS: THE CASE OF FORMULA ONE GRAND PRIX (F1), STUDENTENWETENSCHAP -

FYSIEKE CULTUUR EN SPORT, 2020

NOS (2023) Zandvoort komt met 'funtaks', F1-bezoekers gaan kosten gemeente betalen. https://nos.nl/artikel/2482474-zandvoort-komt-met-funtaks-f1-bezoekers-gaan-kosten-gemeente-betalen. Geraadpleegd op 01-09-2023

NOS (2023) Zandvoort voorbereid op topdrukte tijdens Grand Prix-weekend. https://nos.nl/collectie/13948/artikel/2487909-zandvoort-voorbereid-op-topdrukte-tijdens-grand-prix-weekend. Geraadpleegd op 01-09-2023

Rencken, D. en Jense, J. (2022) Overzicht: Zoveel miljoenen betalen de GP van Nederland en andere Grands Prix aan de Formule 1. https://racingnews365.nl/overzicht-zoveel-miljoenen-betalen-de-gp-van-nederland-en-andere-grands-prix-aan-de-formule-1#:~:text=We%20kunnen%20er%20dan%20ook,de%20race%20te%20mogen%20organiseren. Geraadpleegd op 01-09-2023

ZandfoortF1.eu (2023) Zandvoort F1 Tickets voor de Grand Prix in 2023. https://www.zandvoortf1.eu/zandvoort-f1-tickets-prijzen/#:~:text=De%20prijs%20voor%20een%20ticket%20voor%20de%20Formule%201%20op%20Zandvoort&text=Een%20%E2%80%9Cgewoon%E2%80%9D%20kaartje%20voor%20een,op%20tot%20%E2%82%AC%20620%2C00. Geraadpleegd op 01-09-2023

Zegers et al. (2022) Onderzoeksrapportage Impact Dutch Grand Prix Zandvoort 2022: Economische en sociale impact van de Dutch Grand Prix voor bezoekers, bewoners en bedrijven. Universiteit van Breda.